چگونه فن CPU را چک کنیم ؟

فن CPU یکی از قطعات اصلی برای خنک نگه داشتن کامپیوتر در زمان استفاده‌های سنگین است. با وجود این اهمیت، ویندوز هیچ ابزار داخلی برای تغییر سرعت فن در اختیار کاربر قرار نمی‌دهد. به همین دلیل بسیاری از افراد می‌پرسند که چگونه فن CPU را چک کنیم و آیا در ویندوز 11 می‌توان سرعت آن را مدیریت کرد یا نه. در این راهنما گزینه‌های مختلف بررسی می‌شوند و یاد می‌گیرید چگونه با هر روش سرعت فن را کنترل کنید.

نحوه چک کردن فن CPU با استفاده از نرم‌افزارهای شخص ثالث

نرم‌افزارهای اختصاصی معمولاً توسط سازنده کامپیوتر یا مادربرد برای سخت‌افزار مشخص تولید می‌شوند. این نوع نرم‌افزارها معمولاً مشکل سازگاری ندارند و اغلب ساده‌ترین راه برای استفاده به شمار می‌روند.

هشدار: هرگز سرعت فن CPU را روی صفر تنظیم نکنید. بیشتر پردازنده‌ها برای کار بدون خنک‌کننده فعال طراحی نشده‌اند و این کار می‌تواند باعث داغ شدن بیش از حد و حتی آسیب دیدن آن‌ها شود.

1. سازنده و مدل کامپیوتر خود را شناسایی کنید. اگر سیستم شما به‌صورت سفارشی assembled شده است، باید برند و مدل مادربرد را پیدا کنید.

نکته: اگر در پیدا کردن این اطلاعات دچار مشکل شدید، شماره سریال کامپیوتر را در بخش پایینی یا پشت دستگاه بررسی کنید. در صورت نبودن این شماره، می‌توانید از یک ابزار رایگان برای نمایش مشخصات سیستم استفاده کنید.

2. به وب‌سایت پشتیبانی سازنده کامپیوتر خود مراجعه کنید و مدل دستگاه را جستجو کنید. بسیاری از این وب‌سایت‌ها امکان جستجو بر اساس شماره سریال یا شماره خرید را نیز در اختیار شما قرار می‌دهند.

3. در بخش دانلودها، ابزار سیستم (System Utility) مربوطه را پیدا کرده و آن را روی کامپیوتر خود دانلود کنید.

بیشتر سازندگان کامپیوتر، کنترل فن را در یک ابزار سیستم یا نرم‌افزار اورکلاکینگ (افزایش سرعت پردازنده) ارائه می‌دهند. از نمونه‌های رایج می‌توان به Alienware Command Center، Asus AI Suite و MSI Afterburner اشاره کرد.

4. ابزار مورد نظر را نصب کرده و باز کنید تا تنظیمات کنترل فن را پیدا کنید. برای اینکه بدانید چگونه فن CPU را چک کنیم، می‌توانید به عنوان مثال در MSI Afterburner به بخش Settings بروید و زبانه Fan را انتخاب کنید تا گزینه‌های کنترل فن نمایش داده شوند.

5. بیشتر نرم‌افزارها تنظیمات سرعت فن را به صورت درصدی از حداکثر نمایش می‌دهند. مقدار 100 نشان‌دهنده بالاترین سرعت فن و مقدار 0 کمترین سرعت است. سرعت بالاتر فن باعث خنک‌کنندگی بهتر می‌شود اما صدای بیشتری تولید می‌کند، در حالی که سرعت پایین‌تر خنک‌کنندگی کمتری دارد اما صدای کمتری ایجاد می‌کند. برای مدیریت بهتر و اینکه بدانید چگونه فن CPU را چک کنیم، توجه به این درصدها اهمیت دارد.

چگونه فن پردازنده را با استفاده از BIOS ببینیم؟

BIOS (بایوس) سیستم‌عامل پایه‌ای روی مادربرد کامپیوتر شما است که هنگام روشن شدن سیستم اجرا می‌شود. بیشتر ابزارهای BIOS به شما اجازه می‌دهند سرعت فن CPU را مشاهده کرده و تنظیم کنید. برای اطمینان از عملکرد درست و فهمیدن اینکه چگونه فن CPU را چک کنیم، بررسی تنظیمات BIOS مفید است.

1. کامپیوتر خود را خاموش کنید.
2. وارد ابزار تنظیمات بایوس شوید. برای این کار، کامپیوتر را ری‌استارت کرده و یک کلید مشخص را فشار دهید. کلید مورد نظر بسته به مدل کامپیوتر متفاوت است، اما معمولاً F2، F10 یا Del استفاده می‌شود.
3. به دنبال گزینه‌ای در منو بگردید که تنظیمات فن را نشان دهد. محل این تنظیمات در سیستم‌ها متفاوت است، اما اغلب در بخش‌های PC Health، Advanced یا Overclocking قرار دارد. گاهی اوقات، سرعت فن حتی در همان منوی اولیه هم قابل مشاهده است.
   

4. سرعت فن را مطابق نیاز خود تغییر دهید، سپس تنظیمات را ذخیره کرده و خارج شوید. BIOS معمولاً سرعت فن را به صورت درصدی از حداکثر نشان می‌دهد؛ بالاترین سرعت 100 و کمترین سرعت 0 است. برای اینکه بدانید چگونه فن CPU را چک کنیم و بهترین عملکرد را داشته باشید، این درصدها را مدنظر قرار دهید.

نحوه کنترل فن CPU با استفاده از نرم‌افزارهای شخص ثالث

نرم‌افزارهای شخص ثالث این مزیت را دارند که روی طیف وسیعی از کامپیوترها کار می‌کنند، اما احتمال برخورد با مشکلات سازگاری در آن‌ها بیشتر است.

1. نرم‌افزار مورد نظر را دانلود و نصب کنید. از گزینه‌های محبوب می‌توان به SpeedFan، Argus Monitor و Fan Control اشاره کرد.
2. اپلیکیشن را باز کنید و به دنبال گزینه‌ای بگردید که شامل Fan یا Fan Control باشد.

3. سرعت فن CPU را تنظیم کنید و سپس دکمه ذخیره یا Apply را برای اعمال تغییرات انتخاب کنید.

چگونه فن CPU را چک کنیم و در ویندوز 11 کنترل کنیم

ویندوز 11 ابزار داخلی برای نظارت یا تغییر سرعت فن CPU ارائه نمی‌دهد، بنابراین باید از روش‌های جایگزین استفاده کنید.

-نرم‌افزار اختصاصی (First-party software): کامپیوترهای مدرن اغلب با نرم‌افزارهای اختصاصی سازنده سازگار هستند که امکان تغییر سرعت فن CPU را فراهم می‌کنند. این روش سریع‌ترین و ساده‌ترین راه است، اما باید نرم‌افزار مناسب را دانلود کنید.

-BIOS: بیشتر کامپیوترها دارای سیستم ورودی/خروجی پایه (BIOS) هستند که می‌تواند سرعت فعلی فن CPU را نمایش دهد و برخی نسخه‌های پیشرفته BIOS حتی اجازه تغییر سرعت فن را نیز می‌دهند. این تغییرات بدون دانلود نرم‌افزار اضافی قابل انجام است، اما روند کار ممکن است پیچیده باشد.

-نرم‌افزار شخص ثالث (Third-party utility): ابزارهای شخص ثالث می‌توانند سرعت فن CPU را شناسایی کرده و گاهی تغییر دهند. این ابزارها با طیف گسترده‌ای از سخت‌افزارها سازگار هستند، اما ممکن است با باگ یا مشکلات سازگاری مواجه شوید.

اگر هیچ‌یک از این روش‌ها کار نکرد، ممکن است کامپیوتر شما از کنترل سرعت فن CPU پشتیبانی نکند. این محدودیت می‌تواند به دلیل محدودیت BIOS سیستم، که در لپ‌تاپ‌ها رایج است، باشد یا فن CPU شما ممکن است به کانکتور مادربرد متصل نشده باشد که از تنظیم سرعت فن پشتیبانی کند. برای اطمینان از عملکرد صحیح و فهمیدن چگونه فن CPU را چک کنیم، بررسی این موارد ضروری است.

سؤالات متداول درباره فن CPU و مدیریت آن

چگونه سرعت فن CPU را در ویندوز 10 کنترل کنیم؟

برای کنترل فن CPU در ویندوز 10 می‌توانید از نرم‌افزارهای شخص ثالث مانند SpeedFan استفاده کنید. پس از دانلود SpeedFan، گزینه Automatic fan speed را انتخاب کنید تا نرم‌افزار به صورت خودکار سیستم شما را مدیریت کند، یا از مسیر Configure > Advanced، فن مورد نظر را پیدا کرده و روی حالت Manual قرار دهید. سپس به صفحه اصلی بازگشته و سطح سرعت فن را بالا یا پایین ببرید. این روش برای افرادی که می‌خواهند بدانند چگونه فن CPU را چک کنیم و سرعت آن را مدیریت کنند بسیار کاربردی است.

فن CPU باید ورودی باشد یا خروجی؟

فن‌های جلوی کیس معمولاً فن‌های ورودی هستند و هوای خنک را به داخل می‌کشند تا دمای کیس کاهش یابد. فن‌های عقب کیس معمولاً خروجی هستند و هوای گرم ایجاد شده توسط قطعات کامپیوتر را خارج می‌کنند.

چگونه فن CPU را جدا کنیم؟

ابتدا مطمئن شوید پردازنده قابل مشاهده است و هیچ مانعی مانند کانال هوا یا پوشش روی آن وجود ندارد. کابل برق فن که به مادربرد متصل است را پیدا کرده و با دقت جدا کنید. سپس گیره فن روی پردازنده را با پیچ‌گوشتی یا ابزار مشابه فشار دهید تا فن آزاد شود. در نهایت، هیت سینک را از پردازنده جدا کنید.

چرا فن CPU صدای زیادی دارد؟

ممکن است فن CPU به دلیل جمع شدن گرد و غبار و کثیفی‌ها پر سر و صدا شده باشد. برای رفع مشکل از یک قوطی هوای فشرده برای تمیز کردن فن استفاده کنید. همچنین کامپیوتر خود را در محیطی با تهویه مناسب قرار دهید تا فن‌ها بیش از حد کار نکنند و برای لپ‌تاپ‌ها، استفاده از کولینگ پد می‌تواند مفید باشد

اگر می‌خواهید دانش عملی بیشتری در زمینه سخت‌افزار و مدیریت سیستم‌ها کسب کنید و یاد بگیرید چگونه فن CPU را چک کنیم و سیستم خود را بهینه نگه دارید، پیشنهاد می‌کنیم دوره‌های آموزشی عملی سخت‌افزار و مونتاژ کامپیوتر در دوران آکادمی را بررسی کنید. این دوره‌ها به شما آموزش می‌دهند چگونه قطعات کامپیوتر را مدیریت کرده و مشکلات رایج فن و خنک‌سازی را رفع کنید.