امروزه اینترنت با تغییر سبک زندگی انسان ها و معرفی روش‌های جدید ارتباطات و آموزش و همچنین ارایه انواع بیشماری از سرگرمی‌ها، دنیای جدیدی را پیش روی ما قرار داده است. پس از همه‌گیری بیماری کرونا در جهان، میزان استفاده و وابستگی به فضای مجازی به خصوص در میان کودکان و نوجوانان به شدت افزایش یافته است. استفاده از اینترنت نیز مانند سایر فناوری‌های عصر جدید، علاوه بر داشتن مزایای بسیار، شامل خطرات بالقوه بیشماری می باشد که افراد و به خصوص کودکان و نوجوانان کم سن و سال که آسیب‌پذیری بیشتری دارند را تهدید می‌کند. بنابراین توصیه میشود که والدین با شناخت آسیب‌های فضای مجازی و راه‌های مقابله با آن از کودکان خود در برابر خطرات احتمالی حضور در فضای اینترنت محافظت نمایند. ما سعی داریم در این مقاله به معرفی انواع خطرات و راه‌های مقابله با آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
1.قرار گرفتن در معرض سایت ها و برنامه های نامناسب و حاوی صحنه های خشن و جنسی
یکی از مهمترین خطراتی که کودکان و نوجوانان را در مواجهه با اینترنت تهدید می‌کند، مشاهده برنامه‌های نامناسب و حاوی صحنه‌های غیراخلاقی است که متاسفانه امروزه در بین افراد کم سن و سال، رواج زیادی پیدا کرده و می‌تواند اثرات مخرب و جدی بر سلامت جسم و روان کودکان داشته باشد. فیلم‌های زیادی در اینترنت وجود دارند که در نگاه اول، دقیقاً شبیه به کارتون‌ها و برنامه‌های کودکانه هستند. اما پس از پخش متوجه خواهید شد که شامل صحنه‌های ناخوشایندی هستند که به هیچ وجه برای کودکان مناسب نیستند!
2.افشای اطلاعات خصوصی کودکان و والدین
اغلب کودکان دوست دارند ازطریق رسانه‌های اجتماعی و اینترنت برای ارتباط و به اشتراک گذاشتن برخی مطالب با دوستان خود استفاده کنند. اما گاهی اوقات فراموش میکنند که نباید اطلاعات خصوصی زندگی خود و والدین را با دیگران به اشتراک بگذارند.
3.فیشینگ
گاهی اوقات کودکان و نوجوانان، بدون داشتن آگاهی نسبت به امنیت سایبری، به خواسته‌ها و ایمیل‌های هکرها و مجرمین سایبری پاسخ داده و اطلاعات مالی، کلمه کاربری، رمز عبور، شماره کارت، رمز دوم و …خود را در اختیار آن ها قرار میدهند.
4.زورگویی سایبری
در زورگویی سایبری (سایبربولی) افراد از طریق اینترنت و یا دیگر تکنولوژی‌های مدرن مانند چت‌ها، رسانه‌های آنلاین و پیام‌های کوتاه متنی و رسانه های اجتماعی اقدام به ارسال عکس، ویدیو و یا حتی مطالب تهدید آمیز برای دیگران به منظور اذیت و آزارو همچنین ایجاد شرمساری در آن ها میکنند که در این شرایط فشار روانی بسیار زیادی به فرد قربانی وارد خواهد شد و ممکن است شخص برای فرار از این شرایط دست به اقدامات نادرستی بزند.
5.اختلالات روحی و روانی و گوشه گیری اجتماعی
افرادی که وقت زیادی برای استفاده از اینترنت می گذارند، اغلب در درارتباط با دیگران دچار مشکل شده وهمین امردر نهایت منجر به انزوای اجتماعی آن ها میشود.همچنین پس از مدتی به علت وابستگی بیش از حد به اینترنت در صورت عدم دسترسی به آن علائمی مانند ناراحتی، افسردگی و استرس در آن ها ظاهر شده که در صورت تداوم ممکن است منجر به صدمات غیر قابل جبرانی بر روی روان آنها شود.
6.بروز مشکلات جسمی و حرکتی
از آسیب های مهم استفاده بی رویه از اینترنت و موبایل می توان به کم تحرکی و چاقی مفرط، اختلالات خواب، مشکلات بینایی و خشکی چشم اشاره کرد که در نهایت روی سلامت جسمانی کودک اثرات مخرب زیادی خواهد گذاشت.
اکنون که با خطرات استفاده بیش ازحد از اینترنت آشنا شدیم بهتر است با انجام اقدامات زیر از کودکان و نوجوانان در برابر این خطرات مهم و جدی محافظت نماییم.
در قدم اول سعی کنید که خود به گوشی اعتیاد نداشته باشید، چرا که کودکان از والدین خود الگو می پذیرند ومعمولا رفتارهایی را از خود بروز میدهند که مشابه آن را در والدین خود مشاهده کرده اند.همچنین از جملاتی مانند “حوصله ام سرفته” کودکان نترسید و برای ساکت کردن، حواس پرتی و حتی جایزه و پاداش موبایل را در اختیار آن ها قرار ندهید.
به یاد داشته باشید که مهمترین و مؤثرترین استراتژی برای ایمن نگه داشتن کودکان در هنگام گشت و گذار در وب، آگاهی داشتن از تمامی خطرات موجود در اینترنت است.لذا با فرزندتان درباره همه ی خطرات احتمالی گفتگو کنید.
فرزندتان را تشویق کنید تا با شما در مورد مسایل توهین آمیز یا ناراحت کننده صحبت کنند.اهمیت استفاده از رمزهای عبور ایمن، نحوه شناسایی اسپم و چگونگی آگاهی از خطرات اینترنت را برای بچه ها توضیح دهید.کودکان را ترغیب کنید که درمورد مسایل جنسی، به بحث و گفتگوی آنلاین روی نیاورند.به فرزندان خود بیاموزید که هر کاری که باعث ناراحتی شان می شود (مانند سؤالات نامناسب یا دعوت به یک چت خصوصی) را با شما در میان بگذارند. به آنها یاد دهید به ایمیل ها و کامنت های توهین آمیز پاسخ ندهند.همچنین به کودکان یادآوری کنید که از به اشتراک گذاشتن تصاویر شخصی و خانوادگی ،رمز های عبور و سایر اطلاعات مالی خود در فضازی مجازی خودداری کنند.
کودکان نباید تبلت و یا گوشی شخصی داشته باشند، اما در صورت دارا بودن هیچگاه آن را در اتاق خواب و یا کمد کودک قرار ندهید و سعی کنید آن را در یک مکان مشترک و پر رفت و آمد در خانه قرار دهید.
از نرم افزارهای امنیتی و محفاظت کننده و همچنین فیلترهای متناسب با اولویتها و ترجیحات خانواده خود استفاده کنید. به طور کلی نرم افزارهای متنوعی وجود دارند که با کمک آن ها می توانید دستیابی کودک به سایت های مخرب را کاهش دهید. همچنین با استفاده از بعضی از این نرم افزارها می توانید از فعالیت های فرزندتان در اینترنت و شبکه های اجتماعی آگاهی کامل داشته وبرای استفاده از آن محدودیت زمانی تعیین کنید.
تلاش کنید زمان بیشتری با کودکان هم سن وسال فرزندتان در دنیای واقعی و محیط اطراف سپری کنید.
در نهایت سعی کنید یک سری قوانین خانوادگی برای استفاده از اینترنت تعیین کرده و تمامی افراد خانواده از جمله خودتان را موظف به رعایت کردن آن ها نمایید.
