با پیشرفتهتر شدن دوربینها، امروزه تقریباً همه از هر چیزی عکس میگیرند. با این حال، این تصاویر فقط ثبت یک طلوع آفتاب زیبا هنگام بالا رفتن از یک تپه نیستند. اطلاعات پنهان در عکسها باعث میشود از نگاه یک کامپیوتر، هر فایل تصویری شبیه یک پرونده اطلاعاتی باشد. این فایلها حجم زیادی از دادهها را در خود دارند؛ نهتنها درباره خود عکس و دستگاهی که با آن ثبت شده، بلکه درباره شما نیز اطلاعاتی ارائه میدهند.
احتمالاً تاکنون متادیتای تصاویر یا همان دادههای مخفی عکسها را که هنگام ثبت هر تصویر ذخیره میشوند، بررسی نکردهاید. این اطلاعات نامرئی عکسها در صورت انتشار بدون کنترل میتوانند باعث لو رفتن داده از روی عکس و نقض جدی حریم خصوصی عکس شوند. به همین دلیل، پیش از انتشار هر تصویر در فضای وب، بررسی خطرات متادیتا در عکسها و دادههای EXIF عکسها ضروری است تا مطمئن باشید فقط یک تصویر را به اشتراک میگذارید، نه اطلاعاتی که امکان ردیابی با عکسها یا افشای موقعیت مکانی محل زندگی شما را فراهم میکند.
آنچه عکسهای شما بدون اطلاعتان افشا میکنند
چرا دوربین شما در هر عکس یک رد دیجیتال بر جای میگذارد.
تمام دوربینهای دیجیتال اطلاعات اضافیای به نام دادههای EXIF عکسها به هر تصویر اضافه میکنند. در دوران عکاسی با فیلم، عکاسان مجبور بودند سرعت شاتر، دیافراگم و تنظیمات ISO خود را بهصورت دستی یادداشت کنند تا بتوانند روش گرفتن یک عکس خاص را به خاطر بسپارند. دوربینهای دیجیتال این مسئله را با ثبت خودکار این دادههای فنی در فایل تصویر حل کردهاند.
گوشیهای هوشمند و بیشتر دوربینهای مدرن این قابلیت را فراتر برده و هر بار که یک عکس ثبت میکنید، حجم زیادی اطلاعات اضافی ذخیره میکنند. این اطلاعات معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- مختصات جغرافیایی (GPS): تصاویر اغلب با دادههای موقعیت مکانی ذخیره میشوند و محل دقیق ثبت عکس را نشان میدهند.
- زمان و تاریخ: لحظه دقیق ثبت عکس.
- جزئیات دستگاه: شامل برند، مدل و نرمافزار دستگاهی که عکس با آن گرفته شده است.
- تنظیمات دوربین: اطلاعات فنی مانند ISO، سرعت شاتر یا دادههای لنز هنگام ثبت عکس.
دادههای EXIF عکسها و متادیتای تصاویر برای این ایجاد نشدهاند که افراد سوءاستفادهگر بتوانند تصاویر شما را برای جمعآوری اطلاعات و جاسوسی بررسی کنند. هدف از ایجاد آن، دسترسی نرمافزارها به این دادهها و دستهبندی عکسها به همان شکلی است که در گالری گوشی یا کامپیوتر خود مشاهده میکنید. اکنون میتوان تصاویر را بر اساس تاریخ، مکان و حتی چهرهها یا اشیاء مرتب کرد. با اینکه پردازش زیادی توسط هوش مصنوعی روی تصاویر انجام میشود تا آنها بر اساس کلمات کلیدی دستهبندی شوند، این دادههای مخفی عکسها همچنان در فایل تصویر ذخیره میشوند. هنگامی که این تصاویر را در اینترنت به اشتراک میگذارید، بسته به پلتفرم، هر کسی میتواند این عکسها را دانلود کرده و به این اطلاعات دسترسی پیدا کند، که میتواند تهدیدی برای حریم خصوصی عکس و امنیت آنلاین تصاویر باشد.
وقتی متادیتا به یک مشکل حریم خصوصی تبدیل میشود
خطراتی که هکرها، اپلیکیشنها و شبکههای اجتماعی میتوانند از آن سوءاستفاده کنند.
بزرگترین تهدید برای اطلاعات پنهان در عکسها و حریم خصوصی عکس، افشای موقعیت مکانی است. اگر تصویری از یک کالایی که قصد فروش آن را آنلاین دارید بگیرید و فایل خام را در یک سایت آگهی آپلود کنید، یک خریدار یا حتی سارق حرفهای میتواند تصویر را دانلود کرده، ویژگیهای آن را بررسی کرده و مختصات دقیق GPS اتاق نشیمن شما را مشاهده کند.
این موضوع صرفاً تئوریک نیست. در سال ۲۰۱۲، «جان مکآفی» کارآفرین نرمافزاری تحت تعقیب، در حال مخفی شدن از مقامات در بلیز بود. یک خبرنگار از رسانه Vice که برای مصاحبه با او دعوت شده بود، عکسی از مکآفی منتشر کرد اما فراموش کرد متادیتای تصاویر را حذف کند. دادههای EXIF عکسها مختصات GPS را فاش کردند و مشخص شد او در واقع در یک استخر در گواتمالا حضور دارد؛ موضوعی که به بازداشت سریع او منجر شد.
یک عکس میتواند نشان دهد در یک لحظه مشخص کجا بودهاید، اما مجموعهای از تصاویر میتواند اطلاعات پنهان در عکسها را به شکلی جدیتر افشا کند. اگر بهطور منظم تصاویری همراه با متادیتا منتشر شوند، امکان ردیابی با عکسها و ترسیم الگوی رفتوآمد روزانه کاملاً واقعی و قابل انجام خواهد بود.
علاوه بر این، خطرات مهندسی اجتماعی نیز وجود دارد. همانطور که قبلاً اشاره شد، دادههای EXIF عکسها شامل برند و مدل دستگاه شما نیز میشوند. فرض کنید از یک گوشی خاص و قدیمی با سیستمعامل اندروید یا iOS استفاده میکنید. یک هکر میتواند این اطلاعات را از یک عکس آنلاین استخراج کرده و پیامهای فیشینگ هدفمند ارسال کند که وانمود میکنند یک بهروزرسانی امنیتی برای همان مدل دستگاه است. این امر احتمال کلیک کردن روی لینک و گرفتار شدن در مشکلات امنیتی را افزایش میدهد، زیرا پیام بسیار واقعی و قابل اعتماد به نظر میرسد.
مطالب مرتبط: آیا عکسی که میفرستید، لوکیشن شما را فاش میکند؟
اینترنت (تا حد زیادی) هوای شما را دارد
تکیه بر حذف خودکار همیشه کافی نیست.
خوشبختانه، اکثر شبکههای اجتماعی بزرگ بهطور خودکار متادیتای تصاویر و دادههای EXIF عکسها را از تصاویری که آپلود میکنید حذف میکنند. اگر عکسی را در فیسبوک، اینستاگرام، X (توییتر سابق) یا لینکدین آپلود کنید، سرورهای آنها تصویر را فشرده کرده و اطلاعات پنهان در عکسها را در فرآیند حذف میکنند.
با این حال، برخی کانالها هستند که تصاویر را همراه با دادهها بهصورت دستنخورده به اشتراک میگذارند. این موارد شامل:
- ایمیل: تصاویر ارسالشده بهصورت پیوست معمولاً فایل اصلی با تمام متادیتا را حفظ میکنند.
- پیامکها: اغلب متادیتا را برای دریافتکننده نگه میدارند.
- لینکهای ذخیرهسازی ابری: سرویسهایی مانند گوگل درایو یا دراپباکس نیز متادیتا را حفظ میکنند.
- انجمنها و وبسایتها: عملکرد آنها متفاوت است؛ برخی سایتها EXIF عکسها را حذف میکنند و برخی دیگر آن را نگه میدارند.
- واتساپ: اگر عکس بهصورت تصویر ارسال شود، دادههای حساس را حذف میکند، اما اگر بهصورت فایل ارسال شود، آنها را حفظ میکند؛ این روش معمولاً برای حفظ کیفیت تصویر استفاده میشود.
اگر عکس خود را در یک شبکه اجتماعی معتبر آپلود میکنید، معمولاً مشکلی وجود ندارد. اما اگر در سایتی مطمئن نیستید، بهتر است پیش از آپلود، متادیتا و دادههای مخفی عکسها را بهصورت دستی حذف کنید.
چگونه دادههای EXIF عکسها را بررسی کرده و حذف کنیم
روشهای ساده برای حذف یا ویرایش متادیتا در هر دستگاه.
اکثر نرمافزارها و اپلیکیشنهای گالری عکس دارای منوی گزینههایی هستند که در آن میتوانید تمام متادیتای تصاویر یک عکس را مشاهده کنید. این اطلاعات اغلب همراه با گزینهای برای حذف موقعیت مکانی یا دیگر دادههای حساس نمایش داده میشوند. علاوه بر این، میتوان از اپلیکیشنهای رایگانی مانند Metadata Remover در اندروید و Photo Metadata EXIF Remover در iOS برای حذف این دادهها استفاده کرد.
در کامپیوتر میتوانید از ExifTools، یک ابزار کوچک که در ویرایش دستهای عکسها زمان زیادی صرفهجویی میکند، استفاده کنید تا اطلاعات پنهان در عکسها را از طریق خط فرمان حذف کنید. با استفاده از دستور زیر، تمام متادیتای تمامی تصاویر JPG موجود در یک پوشه مشخص حذف میشود.
ویندوز نیز یک گزینه داخلی با عنوان Remove Properties and Personal Information دارد که در تب Details در خصوصیات هر عکس قابل دسترسی است. این قابلیت به شما اجازه میدهد یک نسخه از عکس ایجاد کنید که تمام دادههای مخفی عکسها و اطلاعات حساس EXIF عکسها از آن حذف شده باشد.
بازرسی متادیتا را به یک عادت تبدیل کنید
قبل از آپلود، دوباره بررسی کنید.
متادیتا به هیچ وجه بد نیست و در واقع، اکنون که هزاران عکس در کتابخانه هر فرد وجود دارد، بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز داریم.
اگر تصویری از توله سگ جدید خود را برای مادرتان پیامک میکنید، دادههای موقعیت مکانی مشکلی ایجاد نمیکنند. اما اگر عکسی از یک سند حساس را از طریق ایمیل ارسال میکنید یا تصویری از خانه یا تجهیزات گرانقیمت خود را در یک انجمن عمومی منتشر میکنید، ارزش دارد چند ثانیه زمان بگذارید و اطلاعات پنهان در عکسها و دادههای حساس EXIF عکسها را از تصویر حذف کنید.
عکسهای شما هزاران حرف برای گفتن دارند؛ فقط مطمئن شوید که این حرفها محل زندگی شما را به غریبهها نگویند.
