بسیاری از کاربران با وجود سال‌ها استفاده از لپ‌تاپ، هنوز از مهم‌ترین ابزار آن استفاده نکرده‌اند: تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ. این قابلیت در تمامی لپ‌تاپ‌های ویندوزی و مک به‌صورت پیش‌فرض وجود دارد. با این حال، چون در منوهای راه‌اندازی سیستم پنهان شده یا تنها با ترکیب کلیدهای خاص فعال می‌شود، بسیاری از افراد از وجود آن بی‌اطلاع هستند. برخی نیز تصور می‌کنند این ابزار فقط برای تکنسین‌ها طراحی شده است. در حالی که این تست‌ها می‌توانند مشکلات پنهان سخت‌افزاری را شناسایی کنند؛ مثل خرابی باتری یا ضعف عملکرد SSD. استفاده از تست سلامت لپ‌تاپ روشی کارآمد برای جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی و افزایش طول عمر دستگاه به شمار می‌رود.
تست‌های سخت‌افزاری داخلی در لپ‌تاپ‌ها
هر لپ‌تاپی دارای ابزار تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ به‌صورت داخلی و پیش‌فرض است.
ویندوز یک ابزار تشخیص سخت‌افزار یکپارچه ارائه نمی‌دهد. در عوض، بسیاری از سازندگان مانند Dell، HP و ASUS، تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ را به‌صورت اختصاصی و در نرم‌افزارهای خود قرار داده‌اند. این تست‌ها قادر هستند قطعات لپ‌تاپ را از نظر خرابی بررسی کنند و حتی قبل از بارگذاری ویندوز نیز اجرا شوند. به این ترتیب، امکان ارزیابی سخت‌افزار بدون تداخل نرم‌افزار و درایورها فراهم می‌شود.
ابزار Dell Pre-boot Diagnostics
لپ‌تاپ‌های Dell ابزار Pre-boot System Assessment را ارائه می‌دهند که می‌تواند مشکلات سخت‌افزاری را پیش از بارگذاری سیستم شناسایی کند. این ابزار قابلیت بررسی عملکرد CPU و GPU، خطاهای SSD یا HDD، مشکلات مادربورد، عملکرد باتری، سلامت RAM و سایر قطعات را دارد.
تست سخت‌افزار لپ‌تاپ‌های HP
لپ‌تاپ‌های HP ابزار HP PC Hardware Test را ارائه می‌دهند که برای شناسایی مشکلات سخت‌افزاری قبل از بارگذاری سیستم بسیار مفید است. این تست می‌تواند عملکرد CPU و GPU، خطاهای هارد دیسک (HDD/SSD)، مادربورد، باتری، حافظه RAM و سایر قطعات را بررسی کند و از بروز خرابی‌های ناگهانی جلوگیری کند.
روش اجرای تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ‌های HP:
- لپ‌تاپ را روشن کنید.
- هنگام مشاهده لوگوی HP، کلید F2 را فشار دهید تا وارد منوی تست سخت‌افزار شوید.
- گزینه System Tests را انتخاب کنید تا تست سریع سخت‌افزار اجرا شود.
- پس از اتمام تست، پیام تایید سلامت کامل قطعات یا هشدار درباره مشکلات احتمالی همراه با کد خطا و راهنمای رفع آن نمایش داده می‌شود.
- همچنین امکان اجرای Advanced Tests برای بررسی دقیق‌تر قطعات وجود دارد.
ابزار HP PC Hardware Diagnostics
می‌توان به ابزار HP PC Hardware Diagnostics از طریق منوی UEFI یا اپلیکیشن اختصاصی HP دسترسی یافت. پس از اتمام تست، نتایج همراه با کدهای خطا برای شناسایی مشکلات نمایش داده می‌شود.
روش اجرای تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ‌های HP:
- برای حداقل پنج ثانیه کلید پاور را نگه دارید تا لپ‌تاپ خاموش شود.
- بلافاصله چندین بار کلید Esc را فشار دهید تا منوی راه‌اندازی ظاهر شود.
- پس از مشاهده منو، کلید F2 را فشار دهید.
- در صفحه HP PC Hardware Diagnostics، گزینه System Tests را انتخاب کنید.
- سپس Fast Test را انتخاب و گزینه Run once را اجرا کنید.
- HP همچنین Extension Test را ارائه می‌دهد که حدود دو ساعت طول می‌کشد.
- این تست‌ها همچنین از طریق نصب اپلیکیشن HP PC Hardware Diagnostics Windows قابل اجرا هستند.
ابزار MyASUS System Diagnostics
لپ‌تاپ‌های ASUS ابزار MyASUS System Diagnostics را ارائه می‌دهند که با یک کلیک می‌تواند مشکلات پنهان سخت‌افزاری را شناسایی و عیب‌یابی کند. این تست قطعاتی مانند هارد دیسک، فن‌ها و حافظه را بررسی می‌کند. در صورت بروز مشکل، کدهای تشخیصی و QR نمایش داده می‌شوند تا برای خدمات تعمیر راهنمایی شوند.
روش اجرای تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ‌های ASUS:
- لپ‌تاپ را روشن یا ری‌استارت کنید.
- کلید F2 را چندین بار فشار دهید تا وارد BIOS Utility شوید.
- کلید F7 را برای ورود به حالت پیشرفته (Advanced mode) فشار دهید.
- گزینه ASUS System Diagnostics را انتخاب کنید.
ابزار Apple Diagnostics در مک
مک‌ها دارای ابزار Apple Diagnostics هستند که می‌تواند مشکلات قطعات سخت‌افزاری مانند RAM، نمایشگر، پردازنده، کارت گرافیک، فن‌ها و مادربورد را بررسی کند.
روش اجرای Apple Diagnostics در مک:
- قبل از شروع، اطمینان حاصل کنید که مک شما آخرین نسخه macOS را اجرا می‌کند.
- تمام لوازم جانبی خارجی را جدا کنید، به جز موس، کیبورد، نمایشگر، کابل شبکه یا برق.
- مک را خاموش کنید.
- در مک‌های دارای Apple Silicon، کلید پاور را فشار داده و نگه دارید.
- کلید پاور را زمانی رها کنید که گزینه‌ها (Options) ظاهر شود.
- کلیدهای Command + D را نگه دارید تا دستگاه ری‌استارت شود.
- دستورالعمل‌های روی صفحه را دنبال کنید تا پس از اتمام تست، نتایج نمایش داده شود.
اطلاعاتی که تست‌های سخت‌افزار داخلی می‌توانند ارائه دهند
دلیل اهمیت اجرای تست سخت‌افزار داخلی
بسیاری از کاربران ممکن است از خود بپرسند چرا باید این تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ اجرا شود در حالی که دستگاه به‌خوبی کار می‌کند. باید اهمیت ابزارهای تشخیصی را درک کرد. خرابی لپ‌تاپ به‌طور ناگهانی رخ نمی‌دهد؛ اغلب مشکلات با اختلالات کوچک آغاز می‌شوند و با گذر زمان بزرگ‌تر می‌شوند. ابزارهای داخلی لپ‌تاپ می‌توانند مشکل واقعی و علت آن را پیش از ظهور علائم واضح مشخص کنند.
بیشتر بخوانید: لپ تاپ یا تبلت؛ کدام مناسب‌تر است؟
اطلاعاتی که این تست‌های سخت‌افزار داخلی ارائه می‌دهند:
- خطاهای SSD یا هارد دیسک: عملکرد اصلی این تست بررسی صحت قطعات اصلی لپ‌تاپ است. SSDهای مدرن دارای ویژگی S.M.A.R.T هستند که دما، سلامت و طول عمر درایو را مانیتور می‌کند. ابزار تشخیصی داخلی می‌تواند با داده‌های SMART تعامل کرده و گزارشی دقیق از وضعیت سلامت ذخیره‌سازی ارائه دهد.
- مشکلات RAM: تست سخت‌افزار داخلی لپ‌تاپ حافظه سیستم را برای شناسایی خطاهای احتمالی تحلیل می‌کند. این ابزار می‌تواند ماژول‌های حافظه معیوب یا خراب را شناسایی کند که باعث ناپایداری، خاموشی‌های تصادفی، کرش برنامه‌ها، صفحه سیاه مرگ و مشکلات دیگر می‌شود.
- مشکلات سلامت باتری: این تست امکان بررسی دقیق باتری، شامل سلامت کلی، چرخه‌های شارژ، ظرفیت شارژ، پیش‌بینی خرابی و غیره را فراهم می‌کند و کمک می‌کند زمان تعویض باتری مشخص شود.
- مشکلات مادربورد یا سنسورها: این تست‌ها همچنین می‌توانند مشکلات پنهان مادربورد را شناسایی کنند که معمولاً از طریق بوق‌ها، LEDهای تشخیصی یا پیام‌های خطا روی صفحه نمایش مشخص می‌شوند.
- اطلاعات سیستم: علاوه بر شناسایی مشکلات سخت‌افزاری، این ابزارها دید دقیق‌تری نسبت به اطلاعات سیستم، نسخه‌های فریم‌ور و جزئیات پیکربندی ارائه می‌دهند.
- تشخیص علت اصلی مشکلات: اجرای تست قبل از بارگذاری سیستم‌عامل اصلی، کمک می‌کند علت واقعی مشکل مشخص شود و تمایز بین خرابی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مشخص گردد.
همچنین، این تست‌ها دلایل کاهش سرعت یا هنگ کردن لپ‌تاپ زیر بار را توضیح می‌دهند و مشکلات سنسور دما و فن‌ها را شناسایی می‌کنند؛ مسائلی که معمولاً به‌تنهایی قابل شناسایی نیستند. بنابراین اجرای این تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ برای درک واضح وضعیت دستگاه ضروری است.
قبل از بروز مشکلات، این تست‌های سخت‌افزار را اجرا کنید
بیشتر کاربران این تست سخت‌افزار در لپ‌تاپ را تنها زمانی اجرا می‌کنند که مشکلی در دستگاه ظاهر شده باشد. لازم است بدانید که این ابزارها می‌توانند مشکلات را زودهنگام شناسایی کنند، پیش از آنکه لپ‌تاپ شما بارگذاری نشود، بسیار کند شود، فایل‌های مهم خراب شوند یا به‌طور کامل کرش کند. تست‌های داخلی تصویری روشن از سلامت لپ‌تاپ ارائه می‌دهند و هشدارهای اولیه درباره قطعات در حال خرابی را نمایش می‌دهند. این فرصت را به شما می‌دهند تا پیش از خرابی هارد داده‌ها را پشتیبان‌گیری کنید یا مشکلات کوچک را قبل از هزینه‌بر شدن برطرف کنید. همچنین، با توجه به اینکه تمامی لپ‌تاپ‌ها این تست‌ها را به‌صورت رایگان ارائه می‌کنند، باید حداکثر بهره را از آن‌ها ببرید.
مطالب بیشتر: با آموزش‌های IT و امنیت، از پشت لپ‌تاپ پول دربیار!
