پژوهشگران در پاسخ به این پرسش که “آیا می‌شود با آلزایمر خداحافظی کرد؟!” به یافته‌های جدیدی رسیدند.
آلزایمر، بیماری مزمن تخریب‌کنندۀ سلولهای عصبی است. نوعی اختلال در سیستم فرمان‌دهی مغز که به آرامی شروع می‌شود؛ اما بسیار سریع پیش می‌رود.
آلزایمر، آهسته می‌آید اما سریع پیش می‌رود
تقریباً جمعیت زیادی از مبتلایان به آلزایمر یا فراموشی، در ابتدای کار، آن را جدی نمی‌گیرند؛ همین موضوع، باعث می‌شود تا بیماری به سرعت پیش رود؛ و به مرحله‌ای برسد که اطرافیان، متوجه مشکلاتی در فرد مبتلا می‌شوند.
علائمی مثل: مشکلات تکلم، فراموش کردن زمان و مکان (فرد به‌سادگی گم می‌شود؛ یا نمی‌داند در چه مرحله‌ای از زندگی‌اش قرار دارد)، نوسان احساسات، از بین رفتن توان مراقبت از خود و مشکلات رفتاری دیگر.
با وجودی که سرعت پیشروی بیماری در افراد، متفاوت است اما براساس نظر پزشکان، ۳ تا ۹ سال امید به زندگی بعد از تشخیص بیماری وجود دارد.
فراموشی یا آلزایمر چه‌طور ایجاد می‌شود؟
آلزایمر، زمانی اتفاق میفتد که مقداری غیرطبیعی “پلاک” در مغز، ایجاد می‌شود. پلاک‌ها، از جنس پروتیین‌اند که پس از تشکیل در مغز، روی رفتار سلول‌ها و اندام‌ها، اثر میگذارند.
در یک کلام ساده، پلاک‌ها، عملکرد و فعالیت شیمیایی عادی مغز را مختل می‌کنند. درنتیجه، نورون‌ها که وظیفۀ انتقال فرمان‌های عصبی به اندام‌ها را برعهده دارند آسیب می‌بینند؛ و عملکرد کلی مغز، به عنوان فرماندۀ بدن، به هم می‌ریزد.
پیشنهاد مطالعه: خواب طبق برنامه، جلوگیری از آلزایمر
علت آلزایمر چیست؟ وراثت یا محیط؟
پزشکان و پژوهشگران، نظرهای متفاوتی درخصوص علت ایجاد آلزایمر دارند. برخی از آنان معتقدند که دلیل به‌وجودآمدن این بیماری، ناشناخته است؛ و برخی دیگر معتقدند مشکلات تغذیه‌ای یا فشارهای عصبی در دوران جوانی و میان‌سالی، در بروز این اختلال، نقش مؤثری دارد.
البته براساس یافته‌های محققان، حدود 1 تا 5 موارد یافت شده از این بیماری، ریشه در ارث و ژنیک داشته است.
به‌طور کلی می‌توان گفت هم عوامل محیطی مثل آب‌وهوا، تغذیه، سبک زندگی، استرس و روی آوردن به زندگی ماشینی و کاهش فعالیت‌های فکری و ذهنی و هم عوامل ژنتیکی و وراثتی در ایجاد این بیماری، نقش دارند.
اما چگونه باید از بروز این بیماری در خود یا اطرافیانمان، پیشگیری کنیم؛ تا زندگی آسوده‌تر و لحظه‌های آرام‌تری هنگام پیری، داشته باشیم؟
تغییر سبک زندگی، عامل مؤثر در پیشگیری از آلزایمر
شکی در این نیست که داروهای شیمیایی در درمان بسیاری از بیماری‌‌ها مؤثرند. همۀ ما می‌دانیم که پس از بروز و معرفی یک بیماری، پزشکان و پژوهشگران، ساعت‌ها و روزها در آزمایشگاه‌ها وقت می‌گذرانند و با مطالعه و آزمایش، سعی می‌کنند راه درمان مؤثر بیماری را کشف کنند.
اما بیایید کمی به عقب برگردیم. یعنی به مرحله‌ای پیش از ایجاد بیماری. طبیعتاً همۀ ما در این مورد هم‌نظر هستیم که بسیاری از مشکلات و بیماری‌‌ها، پیش از وقوع، راه چاره دارند. یعنی با کمی دقت و تغییر سبک زندگی، می‌شود جلوی به وجود آمدن بیماری را گرفت تا مجبور نباشیم پس از اتفاق افتادن، به دنبال دارو و توصیۀ پزشک، برای درمان بیماری باشیم.
به‌عنوان مثال، با ورزش و رعایت رژیم غذایی سالم، قطعاً عضلات و استخوان‌های سالم و محکمی خواهیم داشت. به‌گونه‌ای که در میان‌سالی یا حتی دوران پیری، نگران پوکی استخوان نیستیم؛ و یا از پادرد و کمردرد شکایت نمی‌کنیم.
پیشنهاد مطالعه: برای فرار از ابتلا به آلزایمر با این دو خوراکی خداحافظی کنید
مثلث خداحافظی با آلزایمر: تغذیه، ورزش و انجام فعالیت‌های فکری
درمورد بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی یا گلودرد تا حدی عامل محیطی نقش پررنگی دارد؛ مثلاً در موارد بسیاری دیده شده که شخص، سبک زندگی سالمی داشته اما؛ با قرارگرفتن در محیطی که یک یا چندنفر دیگر مبتلا به آنفلونزا یا گلودرد بوده‌اند بیمار شده است. در این موارد، ویروس، عامل اصلی ایجاد و انتقال بیماری است.
البته که تغذیۀ سالم و افزایش سیستم ایمنی بدن، تا حد زیادی به مصون ماندن شخص در برابر ویروس‌ها، کمک می‌کند.
دانشمندان علوم شناختی به‌تازگی اعلام کردند تغذیه، ورزش و انجام فعالیت‌های فکری، تاحد زیادی در پیشگیری به آلزایمر در سنین پیری مؤثر است.
تحقیق پژوهشگران از آن جهت مورد توجه قرار گرفته است که مطابق آزمایش‌های انجام شده در مدت 10 سال و مقایسۀ نتایج، مشخص شد که سبک زندگی (اعم از رفتارهای تغذیه‌ای و ورزشی) نقش مؤثری در کاهش ابتلا به آلزایمر دارد؛ حتی در اشخاصی که از نظر ژنتیک و وراثتی جزو افراد پُرخطر برای ابتلا به این بیماری، تشخیص داده شده‌اند.
داروهای شیمیایی مؤثر در بهبود آلزایمر
یکی از معروف‌ترین زیرگروه‌های مواد مخدر، برای جلوگیری از پیشرفت آلزایمر، مؤثر شناخته شد.
برپایۀ یک مطالعه جدید، دانشمندان در بریتانیا دریافتند که آدوکانوماب (aducanumab)، می‌تواند رگ‌های خونی را در بخش‌های خاصی از بدن باز کند. بنابراین، عمل خون‌رسانی به سلول‌ها، به‌راحتی انجام می‌شود که همین امر، نقش مؤثری در زندگی و فعالیت سلولی دارد.
در سال ۲۰۲۱، سازمان غذا و داروی ایالات متحده، اعلام کرد: «لِکِمبی» اولین داروی تاثیرگذار در کاهش شتاب روند بیماری آلزایمر است. بنابراین مصرف آن را برای عموم مجاز کرد و آن را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار داد.
اما یک سال پس از این مطالعه، تحقیق دیگری ثابت کرد که این دارو، چندان در به تأخیر انداختن آلزایمر مؤثر نیست؛ بلکه فقط روند پیشرفت بیماری را کُند می‌کند.
بنابراین نکتۀ اصلی این است: «پیشگیری یا درمان؟!» پرسشی بسیار متداول اما مهم و پاسخی که قطعاً نتیجۀ خوبی برای ما به ارمغان خواهد داشت.
پیشگیری یا درمان آلزایمر؟ کدام بهتر است؟
طبیعی است که پیشگیری در ابتلا به “آلزایمر” بهتر و دلپذیرتر از مبتلاشدن و سپس درمان یا کاهش روند بیماری است.
این موضوع، ربط زیادی به سبک زندگی دارد. پس با رعایت این موارد گام بزرگی در خداحافظی با آلزایمر برداریم.
- استفاده از رژیم غذایی بر پایۀ سبزیجات
- مصرف کم‌تر گوشت قرمز، روی آوردن به رژیم غذایی ماهی و میگو حداقل یک‌بار در ماه
- انجام ورزش‌های بدنی
- فعالیت‌های فکری یا هنری مثل حل کردن جدول، شطرنج، خوشنویسی، نقاشی
- افزایش روابط اجتماعی
- انجام بازی‌های فکری گروهی
- گذران وقت به صورت مفید با دوستان و آشنایان
- دوری از فست‌فودها و آشپزی کردن حتی تهیۀ غذاهای ساده اما سالم
- و روی آوردن به مطالعه حتی درحد 2 تا 3 ساعت در هفته،
با این روش کاملاً ساده، دلچسب و آسان، تاحد زیادی از تشکیل پلاک‌های پروتئینی در مغز و اختلال در فعالیت و عملکرد سیستم عصبی جلوگیری می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: آیا باید به خداحافظی با آلزایمر امیدوار بود؟
