آمارهای اخیر نشان می‌دهد که افراد معمولی روزانه تقریباً 3 ساعت و 15 دقیقه را به استفاده از تلفن هوشمند خود اختصاص می‌دهند. جالب اینجاست که مردم تمایل دارند در روزهای هفته بیشتر از گوشی‌های هوشمند خود استفاده کنند نسبت به آخر هفته. آنها به‌طور متوسط روزی 58 بار به گوشی خود نگاه می‌کنند.
فیلیپین با بالاترین میانگین استفاده روزانه از گوشی هوشمند با 5 ساعت و 47 دقیقه پیشتاز است. در مقابل ژاپن با ۱ ساعت و ۲۹ دقیقه در روز کمترین میانگین را دارد. این در حالی است که در هند میانگین زمان صرف شده برای گوشی‌های هوشمند 4 ساعت و 5 دقیقه است.
صنعت جهانی موبایل با ارزش بیش از 1 تریلیون دلار، سال به سال رشد مداومی را تجربه می‌کند. از سال 2016، تعداد کاربران گوشی‌های هوشمند به‌طور مداوم افزایش یافته است و انتظار می‌رود این روند صعودی حداقل تا پنج سال آینده حفظ شود. در سال 2016، جهان شاهد حدود 3.67 میلیارد اشتراک تلفن‌های هوشمند بود. این رقم سالانه بین 300 میلیون تا 800 میلیون افزایش داشته است و در سال 2022 به 6.57 میلیارد نفر رسیده است.
برای بسیاری از ما، چک کردن تلفن اولین کاری است که وقتی از خواب بیدار می‌شویم و آخرین کاری که قبل از خواب انجام می‌دهیم. این یک نیاز دائمی است که توسط مواد شیمیایی در مغز ما کنترل میشود.
ماده شیمیایی «دوپامین»، اغلب برای ایجاد این رفتار مورد اشاره قرار می‌گیرد. این ماده به‌عنوان ماده شیمیایی «احساس خوب» شناخته میشود زیرا به کنترل سیستم پاداش مغز کمک می‌کند.
مطالب مرتبط: 6 روش سالم جایگزین رسانه‌های اجتماعی
بازی‌های موبایل و برنامه‌های رسانه‌های اجتماعی برای حفظ این تمایل عملکرد بالایی دارند. رسانه‌های دیجیتال همان ناحیه‌ای از مغز را تحریک می‌کنند که مواد مخدر و الکل انجام می‌دهند و دوپامین آزاد می‌کنند. با استفاده منظم، مغز ما با کاهش فعالیت دوپامین تنظیم میشود. این می‌تواند از طریق کوچک شدن گیرنده‌های دوپامین اتفاق بیفتد.
با قرار گرفتن در معرض مداوم، مغز ما می‌تواند در حالتی قرار بگیرد که در آن دوپامین کافی وجود ندارد و منجر به احساس افسردگی، اضطراب، مشکل در خواب، تحریک‌پذیری و ناملایمتی شدید میشود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، ما شروع به استفاده از رسانه‌های دیجیتال نه برای انجام کار خاصی، بلکه برای فرار از این وضعیت دوپامین پایین و احساس بهتر می‌کنیم.
آیا اعتیاد به موبایل حقیقت دارد؟
بحث‌های زیادی در مورد اینکه آیا اعتیاد به رفتارها، مانند استفاده بیش از حد از رسانه‌های اجتماعی، باید به‌اندازه اعتیاد به مواد مخدر جدی تلقی شود، وجود دارد. برخی افراد استدلال می‌کنند که نباید آنها را با هم مقایسه کرد، زیرا اگرچه استفاده از رسانه‌های دیجیتال منجر به ترشح بیشتر دوپامین میشود، اما بسیار کمتر از مواد مخدری مانند کوکائین یا مت آمفتامین‌ها است.
کوکائین و مت آمفتامین‌ها داروهای محرک قوی و اعتیادآوری هستند که به میزان قابل توجهی سطح دوپامین را در مغز افزایش می‌دهند که منجر به سرخوشی یا شادی شدید و خطر اعتیاد بالا میشود.
چه معتاد باشیم چه نباشیم، ما ساعت‌ها را تلفن های‌مان سپری می‌کنیم. بسیاری از ما احتمالاً می‌خواهیم این زمان را کاهش دهیم. بنابراین، آیا می‌توانیم از آنچه در مورد نحوه عملکرد سیستم پاداش مغزمان می‌دانیم برای کاهش استفاده از تلفن استفاده کنیم؟ ممکن است امکان‌پذیر باشد.
«روزه دوپامین» مفهومی است که ممکن است از قضا در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام با آن برخورد کرده باشید. این نوعی مدیتیشن یا درمان شناختی رفتاری است که با هدف کنترل رفتارهای تکانشی و تغییر عادات انجام میشود. این استراتژی شامل پرهیز عمدی از فعالیت‌های تحریک بیش از حد، مانند رسانه‌های اجتماعی برای مدت کوتاهی برای مدیریت تمایلات اجباری است.
درمان شناختی رفتاری بر تغییر الگوهای فکری برای مدیریت و کاهش اعمال تکانشی متمرکز است و به افراد کمک می‌کند تا انتخاب‌های بهتری داشته باشند و رفتارهای خود را به‌طور مؤثرتری کنترل کنند.
حامیان می‌گویند که استراحت کوتاه به آنها کمک می‌کند از علایق واقعی خود بیشتر لذت ببرند و رابطه آنها را با فناوری بهبود می‌بخشد. با این حال، منتقدان استدلال می‌کنند که شواهد زیادی برای حمایت از این اظهارات وجود ندارد.
دکتر A Jagadish، روانپزشک مشهور در بیمارستان Abhaya در بنگلور می‌گوید: «من واقعاً از استراحت کردن در رسانه‌های اجتماعی حمایت می‌کنم». یک آخر هفته بدون آن می‌تواند به تغییر عادات کمک کند تا استفاده منظم از رسانه‌های اجتماعی کاهش یابد.
جگادیش خاطرنشان می‌کند: «مشاهدات و تجربیات ما نشان می‌دهد که گذراندن وقت با دوستان و خانواده خارج از رسانه‌های اجتماعی، در دنیای واقعی، منجر به احساسات مثبت، تقویت پیوندها و افزایش احساس با هم بودن میشود. بنابراین، ملاقات با یک دوست برای قهوه ممکن است لذت بخش تر از چت کردن با آنها از طریق مسنجر باشد.
