لباس‌ها مانند مصنوعات ساخته شده از سنگ، استخوان و سایر مواد سخت، باقی نمی‌مانند. بنابراین دانشمندان باید برای پاسخ به این سوال خلاقیت به خرج دهند.
همانطور که انسان‌های اولیه از اجداد میمون مانند تکامل یافتند، از درختان پایین آمدند، شروع به راه رفتن کردند و خزه‌های بدن خود را از دست دادند. اما بدون خز، اجداد ما در معرض عناصر مختلف قرار می‌گرفتند. آنها برای محافظت به لباس نیاز داشتند.
از چه زمانی انسان‌ها شروع به پوشیدن لباس کردند؟
این یک سوال دشوار است، زیرا لباس ها مانند مصنوعات ساخته شده از سنگ، استخوان و سایر مواد سخت باقی نمی‌مانند. در عوض، دانشمندان باید خلاق باشند. شواهد مورد استفاده برای پاسخ به این سوال از چند منبع اصلی، از جمله استخوان‌هایی که شواهدی از پوست انداختن، سوزن‌های دوخت و شپش دارند، می‌آیند.
دیوید رید، زیست‌شناس دانشگاه فلوریدا به لایو گفت: «ما سعی کردیم بفهمیم چه تغییراتی در تاریخ تکامل شپش‌ها رخ داده است که ممکن است با ریزش موهای بدن انسان و سپس استفاده بعدی از لباس در انسان‌ها مرتبط باشد.»
شپش‌ها به‌طور باورنکردنی در زیستگاه‌های خود تخصص دارند. برای مثال، نوعی که برای گرفتن موهای سر انسان تکامل یافته است، در بین موهای ناحیه تناسلی انسان زنده نمی‌ماند. اما قبل از اینکه اجداد ما خزشان را از دست بدهند، احتمالاً آن شپش‌ها در سراسر بدنشان پرسه می‌زدند. بنابراین، با بررسی DNA برای کشف تاریخچه تکاملی شپش، دانشمندان تخمین زدند که این دو نوع در حدود 3 میلیون سال پیش از هم جدا شده‌اند. با این حال یک مطالعه ژنتیک انسانی نشان می‌دهد که ما حدود 1.2 میلیون سال پیش موهای خود را از دست داده‌ایم. در مجموع، این مطالعات محدوده‌ای را برای زمانی که اجداد ما خز خود را از دست داده‌اند، نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: لباس‌های خود ترمیم کننده
نوع دیگری از شپش برای زندگی در لباس انسان تکامل یافته است. این شپش‌ها عمومی هستند که می‌توانند بر روی طیف گسترده‌ای از الیاف زندگی کنند.
رید گفت: «آنها به‌طور متوسط یک‌بار در روز غذا می‌دهند. به‌نوعی خود را غرق می‌کنند، که ناخوشایند است و سپس به لباس‌ها برمی‌گردند، جایی که امن است.
رید و تیمش با بررسی زمانی که شپش سر از شپش لباس جدا شد، تخمین زدند که انسان‌های مدرن از لحاظ آناتومیکی از حدود 170.000 سال پیش، در دوره دوم تا آخرین عصر یخبندان، شروع به پوشیدن لباس‌های ساده کردند.
اما شواهدی وجود دارد که انسان‌ها – گروهی که شامل انسان‌های امروزی و خویشاوندان منقرض شده ما هستند – خیلی زودتر از آن لباس می‌پوشیدند. بر اساس تحقیقات منتشر شده توسط ایوو ورهایجن، کاندیدای دکترا در دانشگاه توبینگن آلمان، آثاری بر روی استخوان‌های خرس که در محوطه پارینه سنگی شونینگن در آلمان یافت شد، نشان می‌دهد که انسان‌ها، احتمالاً هومو هایدلبرگنسیس، حدود 300.000 سال پیش برای گرم نگه داشتن پوست خرس می‌پوشیدند.
ورهایجن به لایو ساینس گفت: “اگر می‌خواهید پوست یک حیوان را بردارید، بیشتر بریدگی‌هایی که از خود به جای می گذارید روی دنده‌ها، روی جمجمه، و روی دست‌ها و پاها است. و این دقیقاً همان چیزی است که ما در شونینگن پیدا کردیم” . ما شروع کردیم به مقایسه آن با پایگاه‌های دیگر از کم و بیش همان دوره، و همچنین آثار بریدگی روی دست‌ها، پاها و جمجمه‌ها وجود دارد. بنابراین به‌نظر می‌رسد الگویی در این دوره زمانی است که مردم از پوست خرس‌ها برای خود سوء استفاده می‌کردند”
شواهد پوست انداختن لزوماً دلیلی بر لباس نیست. برای مثال انسان‌ها می‌توانستند از این پوست‌ها برای ساختن سرپناه استفاده کنند. ورهایجن گفت، اما از آنجایی که دما در آن زمان به‌طور متوسط 3.6 درجه فارنهایت (2 درجه سانتیگراد) سردتر بود، مردم احتمالاً از این پوست‌ها برای گرم نگه داشتن استفاده می‌کردند.
ورهایجن افزود: «مردم باید برای جمع آوری غذا در اطراف فعال بودند. بنابراین باید نوعی لباس برای زنده ماندن در اینجا ضروری بوده باشد.»
اما اگر شواهدی از لباس‌های 300.000 سال پیش وجود داشته باشد و شپش لباس تا 170.000 سال پیش تکامل نیافته باشد، در این بین چه اتفاقی افتاده است؟
ایان گیلیگان، دانشیار افتخاری دانشکده علوم انسانی در دانشگاه سیدنی، به لایو ساینس گفت: شواهد مربوط به شپش «فقط می‌تواند زمانی را اندازه‌گیری کند که انسان‌ها به‌طور منظم لباس می‌پوشند، زیرا شپش‌ها باید به‌طور مرتب از پوست انسان تغذیه کنند». او گفت: “بنابراین اگر کسی یک روز لباسی بپوشد و بعد یک هفته دیگر از لباس استفاده نکند، شپش زنده نمی‌ماند.”
علاوه بر این، دودمان شپش‌های لباسی که در مطالعات ما یافت شده، ممکن است تنها موردی نباشد که وجود داشته است. گیلیگان گفت: «احتمالاً شپش‌های دیگری نیز وجود دارند که لباس‌ها را در چندین میلیون سال گذشته، می‌دانید، آلوده کرده‌اند.
علاوه بر این، گروه‌های مختلف انسانی احتمالاً در طول تاریخ بارها لباس پوشیدن را شروع کرده و متوقف کردند.
برای مثال، بین 32.000 تا 12.000 سال پیش (تا پایان آخرین عصر یخبندان) مردم بومی در تاسمانی احتمالاً برای محافظت از سرما به غارها عقب نشینی کردند. اما سوابق باستان‌شناسی شواهدی نیز نشان می‌دهد که آنها لباس‌هایی می‌ساختند، از جمله ابزارهای پوست‌خراشی که برای تراشیدن پوست حیوانات و شال‌های استخوانی برای سوراخ کردن کارهایی مثل خیاطی استفاده می‌شود.
اما پس از آن، هوا گرم‌تر شد و آنها دیگر لباس نپوشیدند.
گیلیگان گفت: «ابزارهای خراش دهنده پوست و بال‌های استخوانی از 12.000 سال پیش تا اواسط دوران هولوسن [تا کنون 11700 سال پیش] – این ابزارها به تازگی از سوابق باستان شناسی ناپدید شده‌اند. او خاطرنشان کرد که “آنها بدن خود را با دقت تزئین می‌کردند، موهای خود را رنگ می‌کردند، خود را رنگ می‌کردند، زخم‌هایی داشتند، بنابراین نیازی به لباس نداشتند.”
