امروز، دوم نوامبر2023، روز نویسندگی است؛ در تقویم جهانی، دو گروه از نویسندگان، تجلیل می‌شوند؛ 1. نویسندگانِ خلاق 2. نویسندگانِ دارای محدودیت‌های جسمی-حرکتی که در این مقاله با واژه‌هایی مثل توان‌یاب یا توان‌افزا، خطاب شده‌اند.
نویسندۀ خلاق، همان سره‌نویس است؛ و نویسندۀ توان‌یاب، یعنی کسی که با وجود برخی موانعِ جسمی و حرکتی، اندیشه‌ای خلاق برای تولید اثری ناب و تأثیرگذار دارد.
قطعاً تعدادِ زیادی از افراد در برابر این پرسش که “چه‌قدر اهلِ نویسندگی و نوشتنید” پاسخ‌شان این است: «خیلی کم یا خیلی زیاد»؛ برخی دیگر نیز بر این باورند که نوشتن، اصلاً کار سختی نیست؛ به کمکِ کپی‌کاری و البته در دنیای امروز، با هوش‌مصنوعی به‌راحتی می‌توان متن تولیدکرد.
چندی پیش خبری در پایگاه‌های خبرگزاری با این مضمون منتشر شد: «هوش‌مصنوعی به‌جای نویسندۀ مشهوری، کتاب نوشت.»؛
خبر، به‌قدری تکان‌دهنده بود که بسیاری از نویسندگان خلاق در سراسر جهان، طی نامه‌ای از تولیدکنندگان هوش‌مصنوعی خواستند تا جلوی پیشرفت فعالیتِ این بات گرفته شود و یا آن را به سمتِ درست، هدایت کنند.
این سه متن کمک می‌کند تا بدانید چرا در این مقاله از واژه‌هایی هم‌چون “افراد دارای محدودیت جسمی-حرکتی”، “توان‌یاب” یا “توان‌افزا” به‌جای “معلول” استفاده کردیم. 1 و 2 و 3
آیا تولیدکنندگان متن،همان نویسندگان خلاقند؟
برخی به اشتباه فکر می‌کنند که هر تولیدکنندۀ محتوا (کپی‌کار، یوایکس رایتر، مترجم، خبرنویس و افرادی در این سِمت‌ها) نویسنده است اما؛ نکته این‌جاست که این دو لفظ، کاملاً باهم فرق دارند.
باید از خود بپرسیم چه تعداد از افراد، هنگامِ مواجه با واژۀ نویسندگی، معنای اخصّ آن یعنی خلق کردن متن و کاربرد واژگان در یک گزارۀ دستوری درست و کامل را در نظر می‌گیرند؟
بله این نکته درست است که همۀ ما در طولِ روز، دائم در حالِ نوشتنیم. وقتی صبح، برای کسی پیام سلام و صبح‌به‌خیر می‌گذاریم؛ وقتی در شبکه‌های اجتماعی، مطلبی را منتشر می‌کنیم؛ وقتی کتابی را می‌خوانیم و تکه‌ای از آن را برای دوستان‌مان بازنویسی می‌کنیم و می‌فرستیم؛ حتی وقتی در یک پلتفرم شبکۀ اجتماعی با دوست یا گروهی از دوستان، گفت‌وگو می‌کنیم در حالِ نوشتنیم اما؛ آیا ما نویسنده، به‌معنایِ ویژه و تخصصی آنیم؟ یا فقط انتشاردهندۀ کلمات و واژگان؟ تشخیصِ مرز بین این دو سخت است؛ چون برخی عمیقاً اعتقاد دارند که وقتی اول صبح برای کسی پیام سلام و صبح‌به‌خیر می‌نویسند خب، خودشان متنی را تولیدکرده‌اند؛ این ادعا، کاملاً درست است اما؛ این افراد، تاچه‌حد از مؤلفه‌های ادبی و نگارشی برای زیبایی متن خود، بهره برده‌اند؟
با حضور هوش‌مصنوعی، مهارتی مثل نویسندگی، ساده شده است؛ برخی از افراد به کمکِ این بات، به‌راحتی متن، تولید می‌کنند. ولی چه قبول داشته‌باشیم چه نه! حقیقتِ موضوع این است: «این دسته از افراد، همگی، تولیدکنندۀ متن‌اند ولی؛ نویسنده، نه!»
تولیدگان محتوا، مترجمان، کپی‌کارها، یوایکس‌رایترها، خبرنویسان، نویسندگانِ مقاله و… همگی در دستۀ تولیدکنندگان متن قرار می‌گیرند؛ نه نویسنده.
نویسندگی و تولیدکنندگی متن؛ تفاوت در چیست؟!
شاید موضوع کمی، گیج‌کننده به نظر برسد و از خود بپرسید که «اساساً فرق بین تولیدکنندۀ متن با نویسنده چیست؟» باید گفت: «نویسنده؛کسی است که با الهام از موضوعِ اصلی، خودش «متن» خلق می‌کند؛» در اصطلاحِ ادبی، این گروه، «سِره‌نویس» نامیده می‌شوند؛ یعنی کسانی که متنِ خالص و بکر می‌نویسند.
به‌عبارتِ بهتر، این دسته از افراد، از اساس، چیزی را به‌وجود می‌آورند؛ مثل اکثر نویسندگانِ کتاب‌های داستان، فیلم‌نامه و نمایش‌نامه‌نویسان و یا برخی نویسندگانِ مقاله که خودشان، موضوعی را جست‌وجو کرده، پژوهش می‌کنند و بعد متنی می‌نویسند که پیش از آن کسی ننوشته است.
در مقابل، تولیدکنندگان محتوا، کسانی‌اند که “مهارت و استعدادِ خوانشِ متن”، “درک”، “جست‌وجو” و “یافتن موضوع‌های مهم روز“ را دارند.
این گروه به‌کمکِ چنین مؤلفه‌هایی، از میانِ انواعِ مطالب موجود، متن یا متن‌هایی متناسب با موضوع اصلی مدنظرشان پیداکرده، با کمی تغییر آن را بازآفرینی می‌کنند.
ترکیبِ دو جملۀ بالا این می‌شود: نویسندگان، خلق می‌کنند و تولیدکنندگان محتوا، بازآفرینی.
عاملِ اصلیِ تمییزدهنده و جداکنندۀ این دو گروه از هم نیز، یک مشخصۀ بسیار مهم و اساسی است: «خلاقیت»
نگاهی به چرایی نام‌گذاری روز نویسندگی
حالا که تفاوت نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا را دانستیم ببینم که اساساً چرا امروز، روز نویسندگان خلاق و نویسندگان توان‌یاب نامیده شده است؟!
سازمان بهداشت جهانی (WHO) دربارۀ امروز و علت نام‌گذاری آن به‌نام نویسندگانِ خلاق و نویسندگان توان‌افزا، این‌گونه آورده: «دوم نوامبر، روز جهانی نویسندگانی با محدودیت‌های جسمی و روز نویسندگان خلاق مبارک. هدف ما این است که از زحمات، تلاش‌ها و خلاقیت‌های نویسندگان با استعداد چه سالم و چه دارای محدودیت‌های جسمی، تجلیل کنیم؛ حضور این اهالی در ادبیات، در هر سطح و ژانر، کلید پرورش محیط‌هایی است که هر کسی در آن احساسِ راحتی می‌کند و این محیط، برایش خوشایند است.»
انجمن قلم آمریکا نیز، امروز طی یادداشتی نوشت: «دنیا باید یادبگیرد به نویسندگان، احترام بگذارد؛ چرا که آنان، چیزی را خلق می‌کنند که از قبل وجود نداشته است و با فکرشان، به زندگی و نحوۀ زیستِ شما، جهت می‌دهند.»
اما انجمن جهانی قلم، مشخصاً امسال، به‌دلیلِ حضورِ بیش‌ازحدِّ هوش‌مصنوعی در زندگی افراد و دخالتِ این بات در امر نویسندگی، طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «امسال باید اهالی قلم به هوش‌مصنوعی و تمام مردم در سراسر جهان بفهمانند که تفاوتِ متنِ تولیدشده توسطِ نویسندۀ واقعی با نوشتۀ یک ربات، در چیست؟!»
بر همین اساس، سال 2023، به‌جای یک روز- یعنی دوم نوامبر، «یک هفته» به روز نویسندگان خلاق اختصاص دارد.
روز نویسندگان را چگونه گرامی بداریم؟
کارهایی که در این روز انجام می‌شود از هدیه به نویسندگان- به این دلیل که دنیای ما را به‌کمکِ کلمات، زیباتر کرده‌اند– تا یک مهمانی دورهمی و سِرو شیرینی و یا حضور در انجمن نویسندگان متفاوت است.
اما مهم‌ترین این کارها عبارتند از:
- اشتراک‌گذاری لوگوی مخصوص نویسندگانِ توان‌یاب
2. بازنشر داستان‌های کوتاه و جذاب نویسندگان بزرگ دنیا
3. نوشتن یک جمله به‌نشانۀ ادای احترام به نویسندگانِ واقعی
4. اشتراک‌گذاری هشتگ «نویسنده»
5. معرفی یک کتاب خوب به دوستان در شبکه‌های اجتماعی
6. انتشار آسیب‌هایی که هوش‌مصنوعی به‌خصوص در حوزۀ تولیدمحتوا وارد کرده است.
7. دورهمی دوستانه، خواندن یک نمایش‌نامۀ فاخر یا کتابِ خوب با صدای بلند به‌جای تماشای فوتبال، راگبی، استندآپ کمدی و یا هر برنامۀ دیگری از تلویزیون یا یوتیوب
8. نوشتنِ یک جمله برای نویسندگانِ توان‌افزا
9. خرید کتابِ نویسندگان برتر جهان و یا نویسندگان توان‌یاب از سایت آمازون و هر سایت معتبر فروش کتاب
10. در نهایت نوشتنِ 50 کلمه بدون کمک هوش‌مصنوعی که تمامِ جنبه‌های زیبایی، خلاقیت، دل‌انگیزی، همراه‌کردن مخاطب و گویایی و روانی متن را داشته باشد؛ برای این‌که بفهمیم نویسندگی، کار هر شخصی به‌خصوص هوش‌مصنوعی نیست.
برپاکنندگان روز نویسندگان خلاق
خوب است بدانیم که امسال، مؤسسۀ ادبی رولینگ (جی.کی.رولینگ- خالق مجموعۀ هری‌پاتر) به کمک مؤسسۀ ادبی پولیتزر -که وظیفۀ مطالعه و بررسی آثار ادبی جهان را برعهده دارد و هرسال نیز جایزه‌ای را به برگزیدگان بخش‌های مختلف رویداد ادبی پولیتزر، اهدا می‌کند- جوایزی را برای ده (10) برگزیدۀ نویسندگی در نظر گرفته‌اند.
اشخاصی که نویسندگان مشهوری نیستند اما؛ تا قبل از پایان هفتۀ گرامی‌داشت نویسندگان، بتوانند متنی زیبا، شامل 300 کلمه با رعایت تمام مؤلفه‌های نویسندگی تولیدکنند و برای مؤسسۀ رولینگ بفرستند.
کلماتِ کلیدی نویسندگان شرکت کننده در مسابقه، به هوش‌مصنوعی تحویل داده می‌شود؛ اگر هوش‌مصنوعی با واژگان، متنی زیباتر و روان‌تر بنویسد نویسنده، به نفع هوش‌مصنوعی از دور مسابقه کنار گذاشته می‌شود اما؛ چنان‌چه نوشتۀ ارسالی به مسابقه، از هوش‌مصنوعی، پیشی بگیرد طبیعی است که جایزه، به نویسندۀ واقعی تعلق خواهد گرفت.
سخنگوی مؤسسۀ رولینگ گفت: «هدف ما از طراحی مسابقه این است که به افراد، اهمیت نویسندگی را نشان دهیم؛ و از طرفی آن‌ها متوجه شوند که اگر هوش‌مصنوعی، هدایت نشود چه خوشی‌هایی به کامِ انسان، تلخ خواهد شد! حقیقتاً چه چیز بدتر از این‌که در رقابت بین انسان و هوش‌مصنوعی، ربات، برنده شود؟!»
خواندن این مطالب به شما پیشنهاد می‌شود.
+هوش مصنوعی دقیقا چه خطراتی برای ما دارد؟
+مشاغلی که هوش مصنوعی جای آن را نمی‌گیرد.
+آیا با هوش مصنوعی برنامه نویسی از بین می رود؟
+جایزه یک میلیون دلاری open Al برای کنترل هوش مصنوعی
+از ربات هوش مصنوعی پرسیده شد؛ آیا علیه انسان شورش خواهید کرد؟
